Sklep-części

Reklama
Start Czy klimatyzacja to tylko komfort?
1. Czy klimatyzacja to tylko komfort?

Klimatyzacja samochodowa do niedawna kojarzyła się tylko z samochodami luksusowymi. Rozwój technologiczny pozwolił powoli przejść, temu drogiemu bądź co bądź dodatkowi, do samochodów niższych klas. Dziś klimatyzację można spotkać nawet jako wyposażenie standardowe popularnych samochodów miejskich. Co powoduje wzrastający wciąż popyt na tego typu urządzenie nawet w krajach, w których upalne lato wcale nie trwa długo? Czy tylko chęć podniesienia komfortu? Otóż nie. Wiele badań udowadnia bowiem, że odpowiednio użytkowany klimatyzator przyczynia się w dużym stopniu do poprawy bezpieczeństwa na drogach.
Każdy z kierowców przypomina sobie z pewnością uczucie jakie towarzyszy otwarciu drzwi samochodu stojącego uprzednio w pełnym słońcu na asfaltowym parkingu. Fala ciepła z wnętrza pojazdu jest wyraźnie odczuwalna. Potem trzeba wsiąść do tego "pieca" i jechać. W przypadku braku klimatyzacji kierowca i pasażerowie zaczynają prawdziwą walkę z wiatrakami. Otwieranie okien, włączona dmuchawa, która i tak nawiewa niewiele chłodniejsze powietrze nie dają pożądanych rezultatów. Wnętrze pojazdu może nagrzać się nawet do 60 stopni C. (Sam sprawdziłem to kiedyś w moim aucie.) Gdy jedziemy to można jeszcze jakoś wytrzymać. Gorzej gdy stoimy w korku. Dodatkowo mamy wtedy takie atrakcje jak hałas i spaliny. Wszystko to ma niekorzystny wpływ na kierowcę i bezpieczeństwo ruchu. Potwierdzają to badania. Obserwacje i wnioski przedstawiłem za pomocą poniższej tabeli.

 

AUTO Z KLIMATYZACJĄ AUTO BEZ KLIMATYZACJI
Puls człowieka ulega ustabilizowaniu wraz ze schładzaniem wnętrza pojazdu po rozpoczęciu jazdy. Puls człowieka jest bardzo wysoki. Podnosi się także temperatura ciała człowieka. Nawet do 39°C. Mózg jest gorzej zaopatrywany w tlen.
Normalny poziom spostrzegawczości i czas reakcji. Osłabienie spostrzegawczości oraz wydłużony czas reakcji nawet o kilkadziesiąt procent.
Spokojne prowadzenie pojazdu. Brak nerwowości. Większa nerwowość. Częste zmiany pasów ruchu. Gwałtowne manewry. Duże zdenerwowanie. Agresywność.
Brak pośpiechu. Podświadome zwiększanie prędkości jazdy w celu szybszego zakończenia jazdy i opuszczenia rozgrzanego pojazdu.
Zamknięte szyby pojazdu. Brak zatem szkodliwego wpływu hałasu. Szkodliwy wpływ hałasu z powodu otwartych okien.
Filtr przeciwpyłkowy w układzie klimatyzacji zabezpiecza osoby uczulone przed reakcjami alergicznymi. Wszelkie zanieczyszczenia powietrza łącznie ze spalinami z zewnątrz dostają się do wnętrza pojazdu.
Rozkład temperatur jest naturalny dla człowieka tzn. cieplejsze nogi chłodniejsza głowa. Optymalny dla człowieka rozkład temperatur możliwy do uzyskania przy użyciu klimatyzacji pokazuje rys
Rozkład temperatur jest niekorzystny, tzn. ciepła głowa, zimne nogi. Rozkład temperatur przy braku klimatyzacji pokazuje rys


2. Budowa i zasada działania klimatyzacji

Świadomi znaczenia klimatyzacji prześledźmy jak jest ona zbudowana.



Omówimy teraz funkcje poszczególnych elementów uproszczonego układu klimatyzacji.
Sprężarka (kompresor)
zapewnia obieg płynu (czynnika chłodzącego) w systemie klimatyzacji. Napędzana jest za pomocą paska klinowego od silnika. Zastosowanie sprężarki powoduje jednak utratę mocy o ok. 5KM. Dlatego stosowanie klimatyzacji w autach o pojemności poniżej 1,3 l nie jest zalecane. Przed sprężarką mamy niskie ciśnie, a za sprężarką mamy ciśnienie wysokie.
Skraplacz
podczas pracy nagrzewa się, a ciepło to odbierane jest przez opływające go powietrze podczas ruchu pojazdu. Tutaj czynnik chłodzący przechodzi ze stanu gazowego w stan ciekły.
Zawór redukcyjny (rozprężny)
zmniejsza ciśnienie czynnika chłodzącego i zmienia czynnik chłodzący ze stanu ciekłego w gazowy. Przy rozprężaniu następuje znaczny spadek temperatury.
Parownik
powstałe wokół parownika na wskutek rozprężania czynnika chłodzącego powietrze o niskiej temperaturze jest nadmuchiwane wentylatorem do wnętrza pojazdu.
Osuszacz
do układzu klimatyzacji, mimo jej dobrej szczelności, zawsze dostaje sie niewielka ilość wilgoci z zewnątrz. Jest to spowodowane mikroporami węży i innych elementów układu. Za eliminację tej wilgoci z ukladu odpowiedzialny jest właśnie osuszacz.

Klimatyzacja składa się z dwóch obwodów. Wysokiego i niskiego ciśnienia. Obwód wysokiego ciśnienia zaczyna się na wyjściu ze sprężarki a kończy się przy zaworze redukcyjnym. Z grubsza biorąc zasada działania klimatyzacji jest identyczna z zasadą działania lodówki. Łatwo to sprawdzić. Wystarczy dotknąć lodówkę z tyłu. Będzie ona tam wyraźnie ciepła mimo iż wewnątrz jest zimno.
Cykl pracy klimatyzacji jest następujący. Za sprężarką mamy obwód wysokiego ciśnienia. Wytworzone przy sprężaniu ciepło jest odbierane z układu poprzez skraplacz (to właśnie ta ciepła strona lodówki) owiewany strumieniem powietrza w czasie jazdy. Czynnik chłodzący w zbiorniku za sprężarką jest w stanie ciekłym. Dochodzi on następnie do zaworu redukcyjnego zwanego także rozprężnym. Tam następuje gwałtowne rozprężanie czynnika przez co przechodzi on w stan gazowy. Jak wiadomo rozprężaniu towarzyszy wydzielanie się zimna (lub raczej pobór ciepła z otoczenia). Element zimny jakim jest parownik owiewany jest wytworzonym przez dmuchawę strumieniem powietrza które trafia poprzez system kanałów w odpowiednie miejsca wewnątrz pojazdu. Rozprężony czynnik chłodzący przechodzi do sprężarki gdzie jest ponownie sprężany. W ten sposób cykl się zamyka.


3. Czynnik chłodzący i olej sprężarkowy.

Czynnikiem chłodzącym w starszych klimatyzacjach była ciecz oznaczona symbolem R12 (zwana również freonem). Aktualnie stosuje się inną ciecz R134a. Ciecze te nie mogą być wzajemnie mieszane. Ich zmieszanie nawet w niewielkim stopniu powoduje powstawanie kwasów i może w konsekwencji doprowadzić do awarii całego układu. Nie można więc uzupełniać starszej klimatyzacji nowym czynnikiem. Rodzaj zastosowanego czynnika wpływa na budowę przewodów klimatyzacyjnych. Przewody dla czynnika R134a są wykonane z innych materiałów niż te dla R12. Przyczynia się to do obniżenia przepuszczalności czynnika na zewnątrz i absorbcji wody z zewnątrz. Różnice między przewodami pokazuje rysunek z wyszczególnieniem.

Umiejscowienie System R134a System R12
1 Uszczelnienie Powłoka Brak
2 Warstwa zewnętrzna Kauczuk etylenowo-propylenowy Kauczuk etylenowo-propylenowy
3 Warstwa wzmacniająca Polietylen tereftalanowy Polietylen tereftalanowy
4 Warstwa pośrednia (środkowa) Chlorokauczuk izoprenowo-izobutenowy Chlorokauczuk izoprenowo-izobutenowy
5 Warstwa wewnętrzna Nylon

Brak


Również olej jaki smaruje sprężarkę w starszych klimatyzacjach (tych z czynnikiem R12) nie może być stosowany w klimatyzacjach nowszych (tych z czynnikiem R134a). Odpowiedni olej rozpuszcza się tylko w odpowiednim czynniku chłodzącym i krążąc w obwodzie smaruje sprężarkę. Aby się nie pomylić można zerknąć na obudowę sprężarki. Spotyka się tam oznaczenie zastosowanego w układzie klimatyzacji czynnika chłodzącego, co pozwala zidentyfikować odpowiedni dla niego olej. Rodzaj czynnika, a zatem i oleju można poznać także po końcówkach układu. Gdy są one gwintowane to mamy do czynienia z czynnikiem R12, gdy są to szybkozłącza to mamy do czynienia z R134a. Dla czynnika R134a zalecanym olejem jest SANDEN SP20. Olej ma silne własności higroskopijne dlatego należy pamiętać o jak najkrótszym czasie otwarcia pojemnika z olejem. W skrajnym przypadku możemy wykorzystać elektroniczne próbniki czynnika chłodzącego. Próbnik taki po podłączeniu do końcówki układu pobiera próbkę czynnika i po kilku chwilach wyświetla informację o zastosowanym czynniku.

4. Obsługa układu klimatyzacji.

Wielu klientów uważa klimatyzację za układ bezobsługowy. Jest to poważny błąd. Klimatyzacja musi być tak samo poddawana konserwacji jak hamulce czy silnik. Zaleca się przynajmniej raz w roku dokonać kontroli klimatyzacji w warsztacie. Co dwa lata powinno się wymienić czynnik chłodzący. W trakcie pracy w układzie klimatyzacji wytwarza się bowiem wilgoć, która niekorzystnie wpływa na pracę klimatyzacji. Mamy oczywiście w układzie klimatyzacji zamontowany osuszacz, ale jego możliwości są ogranicznone, zwłaszcza jeżeli mówimy tu o 2-wu letnim okresie obsługowym. Może ona doprowadzić do awarii sprężarki. Poza tym ilość czynnika w układzie zmniejsza się z biegiem lat na wskutek nieszczelności węży i starzenia uszczelek.
Przy pomocy odpowiedniego urządzenia przy obsłudze klimatyzacji należy wykonać następujące czynności:

  1. zidentyfikować czynnik chłodzący (R12 lub R134a)
  2. opróżnić układ z czynnika chłodzącego i oleju smarującego sprężarkę (te dwa płyny są wymieszane, a urządzenie do obsługi klimatyzacji oddziela je do dwóch oddzielnych pojemników)
  3. urządzenie dokonuje regeneracji odciągniętego wcześniej czynnika chłodzącego
  4. sprawdzić szczelność układu
  5. dodać olej sprężarkowy
  6. napełnić układ czynnikiem chłodzącym
Problemem może być wystąpienie nieszczelności, a zwłaszcza lokalizacja tej nieszczelności. Istnienie nieszczelności sygnalizuje nam urządzenie do obsługi klimatyzacji podczas tzw. testu szczelności. Jest to realizowane w następujący sposób. Pompa urządzenia do obsługi "klimy" wytwarza wysokie podciśnienie w układzie. Następnie monitoruje układ pod kątem spadku podciśnienia. Jeżeli układ jest szczelny spadek nie nastąpi. Niektóre urządzenia wymagają od użytkownika obserwacji manometru. Urządzenia w pełni automatyczne informują jedynie o wykrytej nieszczelności. Gdy już wiemy, że układ jest nieszczelny musimy zlokalizować miejsce nieszczelności.
Wykrywa się je na dwa sposoby:

  • Za pomocą urządzenia elektronicznego wyposażonego w specjalną sondę. Końcówka sondy zaopatrzona jest w specjalny czujnik. Przyrząd sygnalizuje zbliżanie się do nieszczelności narastającym sygnałem dźwiękowym.
  • Za pomocą wpuszczenia do układu specjalnego barwnika o własnościach fluorescencyjnych po oświetleniu go światłem ultrafioletowym. Wykrycie nieszczelności polega na wstrzyknięciu do układu barwnika, włączeniu lampy ultrafioletowej i założeniu specjalnych okularów ochronnych. Oświetlamy lampą UV każdy fragment instalacji klimatyzacyjnej. W przypadku nieszczelności wystąpi świecenie barwnika widoczne właśnie w świetle UV.

5. O czym warto pamiętać.

Przy obsłudze klimatyzacji należy pamiętać także o:
  • przed rozszczelnieniem układu należy wyczyścić elementy by nie dopuścić do zanieczyszczeń
  • nie wolno montować części, do których dostał się brud i wilgoć
  • pierścienie uszczelniające wymienia się na nowe
  • naprawa nie może być dokonywana na wolnym powietrzu i w wilgotnym pomieszczeniu
  • w razie potrzeby trzeba uzupełnić ilość oleju
  • pojemniki ze świeżym olejem należy trzymać zawsze szczelnie zamknięte gdyż olej do spężarek do klimatyzacji łatwo łapie wilgoć z powietrza
  • okresowo wymienić należy filtr przeciwpyłkowy, gromadzą się tam bowiem różnego rodzaju zanieczyszczenia. Często nieprzyjemny zapach wewnątrz pojazdu po włączeniu "klimy" jest spowodowany pleśnią na filtrze przeciwpyłkowym.

5. Klimatyzacja ręczna a automatyczna.

Występujące aktualnie w samochodach klimatyzacje można podzielić na:
  • sterowane ręcznie
  • sterowane automatycznie
Zasadą działania i budową układy te nie różnią się. Różne jest tylko sterowanie. W układzie ręcznym kierowca reguluje temperaturę wewnątrz auta za pomocą pokręteł. W układzie automatycznym czynności kierowcy ograniczają się jedynie do ustawienia żądanej wartości temperatury. Temperatura ta jest utrzymywana na stałym poziomie dzięki czujnikom. Jeżeli wykryją one wzrost temperatury powyżej ustawionej wartości to włączają automatycznie klimatyzacją schłodzając wnętrze pojazdu do zaprogamowanej wartości temperatury

źródło: www.mototechnika.republika.pl